Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual và Quarterly

Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly Trong Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Chào mừng các nhà giao dịch mới đến với thế giới năng động và đầy tiềm năng của thị trường hợp đồng tương lai tiền điện tử. Với tư cách là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi nhận thấy rằng việc nắm vững các sản phẩm phái sinh cơ bản là bước đi đầu tiên và quan trọng nhất dẫn đến thành công bền vững. Trong số các công cụ giao dịch phổ biến nhất, Hợp đồng Tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Futures) và Hợp đồng Tương lai Đáo hạn (Quarterly Futures) chiếm vị trí trung tâm. Mặc dù cả hai đều cho phép bạn đầu cơ vào biến động giá mà không cần sở hữu tài sản cơ sở, chúng lại hoạt động dựa trên những cơ chế khác biệt cơ bản.

Bài viết này sẽ đi sâu vào việc phân tích chi tiết những khác biệt cốt lõi này, giúp bạn đưa ra lựa chọn giao dịch phù hợp nhất với chiến lược và mức độ chấp nhận rủi ro của mình.

Giới Thiệu Tổng Quan Về Hợp Đồng Tương Lai Tiền Điện Tử

Hợp đồng tương lai là một thỏa thuận pháp lý để mua hoặc bán một tài sản cụ thể (trong trường hợp này là tiền điện tử như Bitcoin hoặc Ethereum) vào một ngày xác định trong tương lai và với một mức giá đã thỏa thuận trước.

Trong thị trường tiền điện tử, có hai loại hợp đồng tương lai chính mà bạn sẽ gặp:

1. **Hợp đồng Tương lai Vĩnh cửu (Perpetual Futures):** Không có ngày đáo hạn. 2. **Hợp đồng Tương lai Đáo hạn (Quarterly/Delivery Futures):** Có ngày đáo hạn cố định.

Sự khác biệt về thời gian đáo hạn này tạo ra những cơ chế định giá và quản lý rủi ro hoàn toàn khác nhau.

Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu (Perpetual Futures)

Hợp đồng tương lai vĩnh cửu là sản phẩm được ưa chuộng nhất trong không gian tiền điện tử, chủ yếu nhờ vào tính linh hoạt của nó.

Đặc Điểm Cốt Lõi

Khái niệm quan trọng nhất của Perpetual Futures là *sự vĩnh cửu* của chúng.

• **Không có Ngày Đáo Hạn:** Đây là điểm khác biệt lớn nhất. Bạn có thể giữ vị thế mua (long) hoặc bán (short) vô thời hạn, miễn là bạn duy trì đủ ký quỹ. Điều này loại bỏ nhu cầu phải liên tục đóng vị thế cũ và mở vị thế mới khi hợp đồng đáo hạn. Bạn có thể đọc thêm về cơ chế hoạt động của chúng tại Perpetual Futures.
• **Cơ Chế Neo Giá (Pegging Mechanism):** Để giữ giá của hợp đồng vĩnh cửu gần với giá giao ngay (spot price) của tài sản cơ sở, các sàn giao dịch sử dụng một cơ chế gọi là **Tỷ Lệ Tài Trợ (Funding Rate)**.

Tỷ Lệ Tài Trợ (Funding Rate)

Tỷ lệ tài trợ là trái tim và linh hồn của hợp đồng tương lai vĩnh cửu. Nó là một khoản thanh toán định kỳ (thường là 8 giờ một lần) giữa những người giữ vị thế mua và những người giữ vị thế bán.

• **Nếu Tỷ Lệ Tài Trợ Dương:** Những người mua (long) phải trả tiền cho những người bán (short). Điều này xảy ra khi tâm lý thị trường đang lạc quan và vị thế mua đang chiếm ưu thế.
• **Nếu Tỷ Lệ Tài Trợ Âm:** Những người bán (short) phải trả tiền cho những người mua (long). Điều này xảy ra khi tâm lý thị trường đang bi quan và vị thế bán đang chiếm ưu thế.

Mục đích của Funding Rate là tạo ra chi phí nắm giữ vị thế, buộc giá hợp đồng phải quay trở lại giá giao ngay. Việc hiểu và quản lý Tỷ Lệ Tài Trợ là cực kỳ quan trọng để tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu chi phí giao dịch không cần thiết. Bạn có thể tìm hiểu sâu hơn về cách tối ưu hóa lợi nhuận thông qua cơ chế này tại Hiểu Rõ Tỷ Lệ Tài Trợ Trong Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu: Cách Tối Đa Hóa Lợi Nhuận Và Giảm Thiểu Rủi Ro.

Ưu Điểm và Nhược Điểm của Perpetual

• **Ưu điểm:** Tính linh hoạt cao, không cần tái cơ cấu hợp đồng, lý tưởng cho giao dịch lướt sóng (scalping) hoặc giao dịch theo xu hướng ngắn hạn.
• **Nhược điểm:** Chi phí Funding Rate có thể tích lũy đáng kể nếu bạn giữ vị thế ngược xu hướng trong thời gian dài (ví dụ: giữ long khi Funding Rate dương cao liên tục).

Hợp Đồng Tương Lai Đáo Hạn (Quarterly/Delivery Futures)

Hợp đồng tương lai đáo hạn, thường được gọi là hợp đồng hàng quý (Quarterly Futures) vì chúng thường có chu kỳ ba tháng, hoạt động theo cơ chế truyền thống hơn, giống như hợp đồng tương lai hàng hóa truyền thống.

Đặc Điểm Cốt Lõi

Sự khác biệt lớn nhất của Quarterly Futures là chúng có một **Ngày Đáo Hạn (Expiration Date)** cố định.

• **Ngày Đáo Hạn Cố Định:** Mỗi hợp đồng sẽ có một ngày mà nó sẽ hết hạn. Vào ngày này, giao dịch sẽ được thanh lý hoặc giao hàng thực tế (mặc dù trong tiền điện tử, hầu hết các sàn đều thực hiện thanh lý bằng tiền mặt).
• **Không Có Tỷ Lệ Tài Trợ:** Vì có ngày đáo hạn, hợp đồng tương lai đáo hạn không cần cơ chế Funding Rate để neo giá. Thay vào đó, sự chênh lệch giá giữa hợp đồng tương lai và giá giao ngay được gọi là **Basis** (Cơ sở).

   *   Khi Basis dương (Hợp đồng tương lai đắt hơn giá giao ngay), điều này phản ánh chi phí nắm giữ và lợi suất tiềm năng cho đến ngày đáo hạn.
   *   Khi Basis âm (Hợp đồng tương lai rẻ hơn giá giao ngay), điều này thường xảy ra khi thị trường đang bi quan.

Cơ Chế Thanh Toán (Settlement)

Vào ngày đáo hạn, vị thế của bạn sẽ được thanh toán.

• **Thanh Toán Bằng Tiền Mặt (Cash Settlement):** Đây là phương thức phổ biến nhất trong tiền điện tử. Lợi nhuận hoặc thua lỗ được tính toán dựa trên sự khác biệt giữa giá vào lệnh và giá thanh toán cuối cùng (thường là giá giao ngay trung bình trong một khoảng thời gian nhất định).
• **Giao Hàng Vật Chất (Physical Delivery):** Ít phổ biến hơn trong giao dịch tiền điện tử bán lẻ, nơi người bán thực sự chuyển giao số tiền điện tử cơ sở cho người mua.

Ưu Điểm và Nhược Điểm của Quarterly

• **Ưu điểm:** Cung cấp sự chắc chắn về chi phí nắm giữ (chỉ có phí giao dịch và phí ký quỹ, không có Funding Rate). Lý tưởng cho các nhà giao dịch muốn khóa lợi nhuận trong một khoảng thời gian cụ thể hoặc phòng ngừa rủi ro dài hạn.
• **Nhược điểm:** Thiếu linh hoạt. Bạn bắt buộc phải đóng vị thế hoặc chuyển sang hợp đồng đáo hạn tiếp theo trước ngày đáo hạn, điều này có thể dẫn đến chi phí giao dịch cao hơn nếu bạn muốn duy trì vị thế dài hạn.

Bảng So Sánh Chi Tiết: Perpetual vs. Quarterly

Để làm rõ hơn, dưới đây là bảng so sánh trực quan các đặc điểm chính giữa hai loại hợp đồng này:

Tính năng	Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Cửu (Perpetual)	Hợp Đồng Tương Lai Đáo Hạn (Quarterly)
Ngày Đáo Hạn	Không có (Vĩnh cửu)	Có ngày đáo hạn cố định (thường là 3 tháng)
Cơ Chế Neo Giá	Tỷ Lệ Tài Trợ (Funding Rate)	Basis (Chênh lệch giá so với Spot)
Chi Phí Nắm Giữ	Phí Funding Rate định kỳ (có thể dương hoặc âm)	Chi phí cơ hội/Basis cho đến ngày đáo hạn
Thanh Toán Cuối Cùng	Không có ngày thanh toán cuối cùng	Thanh toán vào ngày đáo hạn (thường là tiền mặt)
Tính Linh Hoạt	Rất cao, lý tưởng cho giao dịch ngắn hạn	Thấp hơn, yêu cầu tái cơ cấu hợp đồng
Rủi Ro Chính	Chi phí Funding Rate tích lũy bất lợi	Rủi ro Basis bị thu hẹp nhanh chóng trước ngày đáo hạn

Quản Lý Rủi Ro và Lựa Chọn Chiến Lược

Việc lựa chọn giữa Perpetual và Quarterly phụ thuộc hoàn toàn vào chiến lược giao dịch của bạn.

Khi Nào Nên Chọn Perpetual Futures?

Perpetual Futures là lựa chọn tối ưu cho:

1. **Giao Dịch Lướt Sóng (Scalping) và Giao Dịch Trong Ngày (Intraday Trading):** Vì không có áp lực đáo hạn, bạn có thể giữ vị thế trong vài phút hoặc vài giờ mà không cần lo lắng về việc phải đóng hợp đồng. 2. **Giao Dịch Theo Xu Hướng Ngắn Hạn:** Nếu bạn tin vào một xu hướng sẽ kéo dài hơn 3 tháng, Perpetual cho phép bạn tham gia mà không cần phải thực hiện các giao dịch "roll-over" (chuyển vị thế). 3. **Hedging Ngắn Hạn:** Khi bạn muốn bảo vệ danh mục đầu tư giao ngay của mình khỏi biến động giá trong vài tuần tới.

Tuy nhiên, hãy luôn theo dõi Funding Rate. Nếu bạn đang giữ một vị thế mua khi thị trường đang FOMO và Funding Rate dương rất cao, chi phí nắm giữ sẽ ăn mòn lợi nhuận của bạn rất nhanh.

Khi Nào Nên Chọn Quarterly Futures?

Quarterly Futures phù hợp hơn cho:

1. **Giao Dịch Trung và Dài Hạn:** Nếu bạn có một dự đoán giá rõ ràng trong vòng 3 tháng tới, Quarterly cung cấp một môi trường giao dịch "sạch" hơn về mặt chi phí nắm giữ. 2. **Chiến Lược Arbitrage Dựa Trên Basis:** Các nhà giao dịch chuyên nghiệp thường sử dụng Quarterly để khai thác sự chênh lệch giá giữa các kỳ hạn khác nhau hoặc giữa hợp đồng tương lai và giá giao ngay. 3. **Quản Lý Rủi Ro Ký Quỹ:** Đối với một số nhà giao dịch, việc biết chính xác khi nào vị thế của họ sẽ kết thúc (ngày đáo hạn) giúp việc quản lý rủi ro dễ dàng hơn so với cơ chế Funding Rate không ngừng nghỉ của Perpetual.

Khi giao dịch bất kỳ loại hợp đồng tương lai nào, việc quản lý ký quỹ là tối quan trọng. Bạn cần phân biệt rõ ràng giữa Ký Quỹ Cô Lập (Isolated Margin) và Ký Quỹ Chéo (Cross Margin). Việc lựa chọn chế độ ký quỹ phù hợp sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thanh lý của bạn. Để hiểu rõ hơn về cách bảo vệ tài khoản, bạn nên tham khảo tài liệu về Phân Biệt Ký Quỹ Chéo và Ký Quỹ Cô Lập: Chìa Khóa Quản Lý Rủi Ro Khi Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai Crypto.

Kết Luận Cho Người Mới Bắt Đầu

Đối với người mới bắt đầu trong giao dịch hợp đồng tương lai tiền điện tử, **Perpetual Futures** thường là điểm khởi đầu phổ biến nhất do tính thanh khoản cao và sự quen thuộc với mô hình giao dịch không có ngày hết hạn. Tuy nhiên, bạn phải học cách theo dõi Funding Rate ngay từ đầu.

• • Quarterly Futures** là công cụ tinh vi hơn, phù hợp khi bạn muốn tham gia vào các chiến lược giao dịch có khung thời gian rõ ràng hơn hoặc khi bạn muốn tránh hoàn toàn chi phí Funding Rate.

Hiểu rõ sự khác biệt giữa hai loại hợp đồng này không chỉ là vấn đề kiến thức lý thuyết mà còn là yếu tố quyết định chiến lược quản lý vốn và lợi nhuận của bạn trong thị trường tiền điện tử đầy biến động này. Hãy bắt đầu với khối lượng nhỏ, thực hành trên tài khoản demo nếu có thể, và luôn ưu tiên bảo toàn vốn.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.